Waterliniepad 3: Fort Klop - Loenen aan de Vecht

Een wandeling langs de Vecht met naast de verschillende fortificaties van de Nieuwe Hollandse Waterlinie ook historische pleisterplaatsen zoals Slot Zuylen en de verschillende veenplassen en polders.

We lopen vandaag de route in ‘omgekeerde’ richting. Ik heb hiervoor gekozen vanwege de beperkte aanreis mogelijkheden met het openbaar vervoer. De bus naar Loenen aan de Vecht gaat eens in het uur en als iemand die mist is aansluiting met de groep bijna onmogelijk. Keerzijde is dat het wederom de uitdaging om met elkaar het tempo zo te hebben dat we gezamenlijk in Loenen aan de Vecht aankomen om daar de bus te nemen die eens in het uur gaat. De vorige keer is dat goed gelukt, ik heb er alle vertrouwen in dat het dit keer weer gaat lukken.

We starten in Utrecht bij Fort aan de Klop. En daarmee staan we meteen op de rand van de ‘Utrechtse Linie’. In de ontwikkelfase van de Nieuwe Hollandse Waterlinie is besloten de linie ‘voor’ Utrecht te leggen. Dit leidde eerst tot de naam ‘Utrechtse Waterlinie’ maar later kwam toch de huidige naam in zwang. Utrecht kreeg als garnizoensstad hiermee wel een centrale positie in de Nieuwe Hollandse Waterlinie die met een boog om de oostkant van de stad heenliep. En door de tamelijk hoge ligging van de directe omgeving van Utrecht was deze moeilijk onder water te zetten wat leidde tot talloze forten en andere werken. En omdat vermoed werd dat een eerste serie forten (de Klop, de Gagel, Blauwkapel, De Bilt, Vossegat, Lunetten en Jutphaas) wellicht onvoldoende bescherming bood is een 2e vooruitgeschoven linie aangelegd (Vechten, Rijnauwen, Voordrop en Ruigenhoek). Maar deze werken komen pas de volgende wandeling aan bod.

We lopen noordwaarts langs de Vecht en al snel (2 km) stuiten we op Slot Zuylen dat ligt binnen een patroon van grachten, singels en tuinen. De eerste bebouwing, een donjon, ontstond in de 13e eeuw. Na een tamelijk rigoureuze verwoestingen in 1422 (Hoekse en Kabeljauwse twisten) werd pas begin 16e eeuw begonnen met herbouw en na een ingrijpende verbouwing in 1752 kreeg het zijn huidige vorm. Een van de bekendste bewoners van het slot is Belle van Zuylen, schrijfster (1740 – 1805).

Na de (eerste) horecastop in het Koetshuis gaan we verder. Snel zien we aan de rand van de Polder Buitenweg de kleinste en grootste molen van de provincie Utrecht gebroederlijk naast elkaar staan. We komen bij het Werk bij Maarsseveen (6 km), een fort dat 8 meter boven de omgeving uit steekt en van waaraf een uitzicht is over de voormalige inundatievelden. Hier is het even spannend, is de nieuwe route door het achterland klaar of lopen we verder langs de Vecht? Ik ga vooralsnog uit van dat laatste, de oude route.

We gaan verder naar Maarssen (8 km) en aan de Herengracht langs de Vecht staan monumentale herenhuizen als Doornenburgh en Goudestein, ooit gebouwd als buitenplaatsen in opdracht van rijke kooplieden uit de 17e en 18e eeuwse Amsterdam. Hier zijn diverse horeca gelegenheden maar misschien kiezen we ervoor door te lopen, de voorgaande was nog maar 6 km ‘geleden’. Wat we onderweg nog aan horeca zullen tegenkomen behoudens in Loenen is mij niet bekend.

We verlaten de Vecht en komen we lopende langs een stoomgemaal, gebouwd voor drooglegging van de Tienhovense en Maarsseveense plassen aan bij het Fort bij Tienhoven (12 km), een vervallen fort dat als natuurreservaat wordt gekoesterd. We lopen via de grasdijk langs het Waterleidingkanaal achter Breukelen langs. Het kanaal is rond 1930 gegraven om het kwalwater uit de Bethunenpolder af te voeren (om drinkwater voor Amsterdam te worden, niet plassen heren!)

We komen weer terug aan de Vecht en bereiken de ‘Mennistenhemel’. De strook langs de Vecht tussen Breukelen en Nieuwersluis kreeg die naam omdat tijdens de gouden Eeuw doopsgezinden (Mennisten) kooplieden hier hun pronkerige villa’s met sjieke tuinen lieten aanleggen. We lopen langs Sterreschans, Rupelmonde en Over Holland. In deze laatste heeft Linnaeus lang gewoond en gewerkt. We komen langs Fort Nieuwersluis (17 km) voorzien met een ronde, bomvrije toren met gracht en ophaalbrug. Nieuwersluis heeft voor een deel een beschermd dorpsgezicht.

Nog een laatste stuk van zo’n 2 km waarbij we langs de Mijndense Sluis komen. Ooit heeft bij deze sluis een kasteel gestaan waarvan niets meer terug te vinden. Boven de deur van een van de huizen staat ‘voormalig ridderhofstad Mijnden’.

We komen aan in Loenen aan de Vecht, een van de mooiste Vechtdorpen. Alhier horeca maar….ook de bus naar Amsterdam (17.21 uur) of Utrecht (17.35 uur). We gaan zien of er nog tijd over is voor horeca.