Noordwijk en omgeving

Een wandeling langs buitenplaatsen, bollenvelden, door de duinen, een doorsnee nieuwbouwwijk en het oude centrum van Noordwijk Binnen.

We starten richting landgoed Offem. Op dit landgoed woonden vanaf 1650 de Heren van Noordwijk. De strak ingedeelde tuin rond het landhuis werd later vervangen door een romantisch parkbos. Het landgoed is verdwenen, het bos en de portierswoning zijn er nog wel. Al in de zeventiende en achttiende eeuw was de binnenduinrand, die in Noordwijk populair was. Eerst voor de aanleg van buitenplaatsen, later voor de teelt van bollen, die we hopelijk in volle pracht zullen zien.We komen langs Klein Leeuwenhorst (1885), Dyckenburg (van oorsprong 17de eeuws, herbouwd in 19260 en Nieuw Leeuwenhorst (17de eeuws). Alleen het koetshuis resteert hier nog van; in de oorlog is om een tankgracht aan te leggen, het huis gesneuveld.

We lopen richting de duinen om aan de duinzand te pauzeren. Daarna door de duinen terug richting Noordwijk aan Zee om via het oude dorp Noordwijk Binnen weer naar het startpunt te gaan. Blikvanger is de oude Jeroenskerk. De eerste kerk naar Jeroen genoemd zou al in 973 zijn gebouwd op de plaats waar het lichaam van de vermoorde heilige werd gevonden. De overlevering verhaalt dat dit op het martelveld, achter Calorama, geschiedde.
De toren van de huidige kerk werd aan het begin van de dertiende eeuw gebouwd en trotseerde acht eeuwen letterlijke en figuurlijke stormen. Het is dan ook een degelijk bouwsel met muren van twee meter dik. Een stenen trap met 110 treden leidt naar de torenomgang, waarop ooit een vuur, als baken voor de vissers op zee, werd gestookt. De torenspits was oorspronkelijk van steen, maar werd in 1791 vervangen door een houten, met leien gedekte spits.
Tegen de toren werd een een-beukige kerk gebouwd met een hoogte van 14 meter. Deze kerk deed slechts honderd jaar dienst en werd in 1303 vervangen door het huidige veel grotere kerkgebouw. De aanleiding voor de bouw van een dergelijke grote kerk was niet zozeer het aantal zondagse kerkgangers, maar de stroom van bedevaartgangers die op gang was gekomen. De giften van deze vereerders van Jeroen maakten de bouw van de kerk ook in financiële zin mogelijk.
De oude Jeroenskerk, ter onderscheiding van de nieuwe rooms katholieke Jeroenskerk, werd zodanig gebouwd dat de ondergaande zon op de gedenkdag van Jeroen langs de as van de kerk valt. Jan Kloos, de geschiedschrijver van Noordwijk, ontdekte dat men kennelijk tijdens de bouw bemerkte dat dit niet geheel klopte. Om die reden werd het koor iets meer naar het oosten gericht, zodat dit deel van de kerk niet geheel in de lijn van het middenschip staat. De grote brand van 1449 of 1450, waarbij een groot deel van het dorp werd verwoest, ging aan de kerk niet voorbij. Met financiële hulp van de toenmalige overheid en van `scipluden ende van coepluden` (zeelui en kooplieden) werd de schade weer hersteld. Bij de reformatie werd de kerk eigendom van de hervormingsgezinden en moesten diegenen die rooms katholiek gebleven waren (een groot deel van de inwoners van Noordwijk Binnen) zich behelpen met boerenwoningen als plaats van samenkomst.

Aan het einde van de Voorstraat nemen we de bus weer terug naar Leiden centraal, we eindigen weer daar waar we gestart zijn, bushalte Voorstraat Noordwijk Binnen.